امروزه اراک یکی از کلان‌شهرهای ایران و از بزرگترین شهرهای مرکز ایران و مرکز استان مرکزی بشمار میرود که رتبه چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران را به خود اختصاص داده است.اراک از شمال به تفرش، از مغرب به همدان و ملایر، از مشرق به شهرستان محلات و از جنوب به شهرستان خمین و شازند محدود شده و ارتفاع متوسط شهرستان حدود ۱۷۰۰ متر از سطح دریاست و از لحاظ وسعت دومین شهرستان استان بعد از شهرستان ساوه می‌باشد. لازم به ذکر است که این شهر بخاطر وجود کارخانه های بزرگ صنعتی، به پایتخت صنعتی ایران معروف است و مجله اینترنتی خرید ناب سعی می کند شما را با شهر اراک و جاذبه هایش آشنا کند.
تاریخچه
پیش از ساخت شهر اراک در جای کنونی و در پیرامون آن چند ده وجود داشت، در جنوب شهر ده قلعه و قلعه‌نو و در غرب شهر ده حصار بود که برای ساخت شهر اراک ویران شدند. در جای کنونی شهر اراک دهی بنام دستگرده بوده‌است که از آثار آن قناتی باقی‌مانده که به «قنات ده» شناخته شده‌است.
علت شکل‌گیری شهر
شهر اراک را تا پیش از سال ۱۳۱۷ خورشیدی، عَراق و پیش از آن سلطان‌آباد می‌گفتند. بانی شهر اراک یوسف‌خان گرجی (معروف به سپهدار عراق) بود. بر پایه روایت‌ها، پیش از ساخت شهر اراک، در محل آن هشت یا ده قلعه به نام‌های خان باباخان، حصار، ده‌کهنه، مرادآباد، آقا سمیع، سلیم، نو و قادر وجود داشت و مردمان قلعه‌ها همیشه در حال درگیری با یکدیگر بودند، یوسف‌خان از درگیری‌های قلعه‌ها شرح حالی به فتحعلی‌شاه قاجار نوشت. وی دستور ویران کردن قلعه‌ها و ساخت شهری جدید را از شاه دریافت کرد.
در آن زمان در این ناحیه دو طایفه نیرومند ساکن بودند، خان‌های فراهان که در بخش فراهان کنونی ساکن بودند و خان‌های کَزّاز که در بخش زالیان کنونی ساکن بودند. هر دو طایفه پس از آگاه شدن از تصمیم احداث شهر تازه (قلعه نظامی)، کوشش نمودند حکومت مرکزی را قانع کنند که شهر را در منطقه مسکونی آن‌ها بنا نهد که هرکدام به دلایلی کامیاب نشدند.
سرانجام یوسف‌خان گرجی تصمیم می‌گیرد که شهر اراک را در محل کنونی که واپسین نقطه قلمرو فراهان و نخستین نقطه قلمرو کزاز بود بنا نهد تا از بروز اختلاف و درگیری جلوگیری شود. یوسف‌خان که شهرهای گرجستان و قفقاز را دیده بود، کوشش کرد شهری مرتب و منظم بنا کند که همگی کوچه‌ها در فواصل معین یکدیگر را قطع کنند و پهنای همه آن‌ها ۶ ذرع محاسبه شده بود. همچنین بازار شهر اراک در میانه آن گماشته شد که برای عموم مردم دردسترس قرار گیرد که تا به امروز این بازار در همان نقطه و با ظاهری قدیمی پابرجاست و از مکان های گردشگری و تاریخی محسوب میشود.
اقلیم
شهرستان اراک به لحاظ برخورداری از عوامل آب و هوایی (مانند مجاورت با کویر میقان، وجود ارتفاعات و…) دارای نوسانات اقلیمی است، به‌طور کلی تابستان‌های نسبتاً گرم تا ملایم و زمستان‌های سرد از خصوصیات اقلیمی شهرستان اراک است.
نامگذاری
از سده دوم اسلامی ناحیه میان همدان، ری و اصفهان، عراق نامیده می‌شد که بعدها برای تمایز با عراق عرب آن را عراق عجم نامیدند. عَراق، معرب اراک است. تاریخ بنیان اراک به دو قرن پیش و به دوران قاجار بازمی‌گردد. در آن زمان شهر به نام قلعه سلطان‌آباد خوانده می‌شد. علت نامگذاری این بود که شهر به دستور فتحعلی‌شاه قاجار ساخته شد. نام شهر بعدها به سلطان‌آباد، سپس به سلطان‌آباد عراق و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به اراک مبدل گشت.سعید نفیسی نظر می‌دهد که چون می‌خواستند نام قدیم را زنده کنند، نام شهر عراق را به اراک تبدیل نمودند. هرتسفلد محقق آلمانی شکل فارسی اراک را به معنی سرزمین هموار می‌داند.
برای واژه «اراک» معانی گوناگونی ذکر گردیده‌است که تعدادی از آن‌ها عبارت‌اند از: پایتخت، باغستان، نخلستان و شهرستان. بعضی افراد واژه «اراک» را برگرفته از ایراک که معرب آن کلمه عراق است، دانسته‌اند، زیرا در دوره‌های باستان به مرکز فلات ایران، ایرانستان و ایرانک گفته می‌شد و در دوره اسلامی و به ویژه از قرن یازدهم میلادی جغرافی‌نویسان مسلمان، منطقه یا سرزمین اراک را به صورت عربی شده آن، یعنی عراق تبدیل کردند. ولایت اراک منطقه وسیعی را شامل می‌شد. در دوره رضاشاه نام قدیمی را برگرداندند، امّا این نام صرفاً به بخش سلطان آباد اطلاق شد. حدود ۷۰۰ سال ادبیات فارسی تحت تأثیر تلفظ عربی بود که در آن حروف پ، ژ، گ، ک، چ و… حذف و دگرگون می‌شد.
اراک و جاذبه های حیرت انگیزش
مناطق و جاذبه های گردشگری اراک
از مناطق و جاذبه های بی پایان اراک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تالاب میقان اراک
غار سفید خانی (عین هو)
روستای تاریخی انجدان
منطقه حفاظت شده هفتاد قله
حمام تاریخی چهار فصل
مقبره شاه غریب
امامزاده ابراهیم
روستای هزاوه
کلیسای مسروپ مقدس
مقبره شاه قلندر
کاروان سرای شاه عباسی
برج شیشه (ارگ حکومتی اراک)
و این ها تنها قسمتی از جاذبه های اراک است و مجله اینترنتی خرید ناب شما را دعوت می کند تا با هم با این جاذبه ها آشنا شویم.
تالاب میقان
میقان در لغت به معنای کسی است که چیزی را به راحتی قبول می‌کند و به اصطلاح فرد خوش‌باوری است. به این منطقه در گذشته نمکزار فراهان نیز گفته می‌شد. در متون تاریخی این تالاب را چغاناور و توزلوگل نیز نامیده‌اند که به معنای آبگیر به همراه گرد و خاک است. علت نامگذاری این تالاب به این نام این است که میزان تبخیر آب در آن زیاد است. علاوه‌براین جالب است بدانید که کویر نامیدن این منطقه به دلیل خشک‌زار بودن یا حالت بیابانی آن نیست بلکه به دلیل تبخیر زیاد است. پیشینه این تالاب به دوره پالئوسن بازمی‌گردد و در اثر حرکات تکتونیکی اطراف تالاب به وجود آمده است.
تالاب میقان یا نمکزار فراهان در ۱۷ کیلومتری شمال شرقی اراک، تالابی زیبا به وسعت ۲۵ هزار هکتار قرار دارد که یکی از زیباترین جاهای دیدنی اراک است و تالاب میقان نامیده میشود. این تالاب ازسه جزیره و یک دریاچه تشکیل شده است و به دلیل معتدل بودن هوا در زمستان، زیستگاه خوبی برای پرندگان از جمله درنا است. اواسط آبان اوج حضور این پرندگان زیبا و تماشایی در این تالاب دیدنی است. دراین تالاب قریب به ۱۶درصد از پرندگان کشور و ۵۲ گونه گیاهی زندگی می‌کنند. چاله‌های جمع‌آوری نمک این تالاب دارای قدمت تاریخی زیادی هستند. اگر علاقه به طبیعت‌گردی دارید، اواسط آبان زمان خوبی برای بازدید از این جاذبه طبیعی است.
غار سفیدخانی
غار سفیدخانی یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی در شهرستان اراک است که در ۱۸ کیلومتری شهر اراک و در کوهی به همین نام قرار دارد که می‌توان حضور چشمه‌های متعدد و بسیار را که در دامنه این کوه مشاهده میشود، از ویژگی‌های این پدیده طبیعی دانست. همچنین در دهانه غار دودکش جن قرار دارد که به جذابیت‌های آن افزوده است. به این علت که در زمستان روی این کوه برف زیادی می‌نشیند و به‌صورت یک‌شکل آن را سفید می‌کند، به آن سفید خانی می‌گویند. نکته قابل‌توجه و جالب درباره این جاذبه آن است که برای وارد شدن به یکی از غارهای آن، نیازمند تجهیزات و وسایل فنی خاص خواهید بود زیرا داخل آن چند نوع چاله و چاه طبیعی وجود دارد که بدون تجهیزات نمی‌توان وارد آن‌ها شد.
روستای تاریخی انجدان
انجدان، روستایی تاریخی در ۳۷ کیلومتری شهرستان اراک است که می‌توان آن را یکی از جاذبه‌های گردشگری پرطرفدار معرفی کرد. این روستا در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و می‌توان در پیرامون آن، کوه برف شاه و کوه چشمه و غارهای متعددی را مشاهده کرد. وجه تسمیه این روستای تاریخی، وجود گیاهی در اطراف این روستا است که به‌وفور در آن یافت شده و به انگدان شهرت دارد و از آن انگرود یا آنغوزه به‌دست می‌آید.
قدمت این روستا مربوط به سال‌های زیادی میشود که در طول تاریخ به‌علت عوامل طبیعی و غیر طبیعی دچار تغییراتی در سیستم زیست محیطی آن شده است.
منطقه حفاظت شده هفتاد قله
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان اراک، منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله است که در فاصله ۲۵ کیلومتری از این شهرستان قرار گرفته و حدود ۹۷ هزار و ۴۰۰ هکتار وسعت دارد. چشم‌اندازی بسیار زیبا، حضور گونه‌های مختلف گیاهی و نیز وجود تنوع جالبی از حیوانات از جمله پستانداران، خزندگان و پرندگان این منطقه را همانند آزمایشگاه و موزه‌‌ای طبیعی ساخته است.
حمام تاریخی چهار فصل
می‌توان حمام تاریخی چهارفصل اراک را بزرگترین حمام ایران نامید که قدمت آن به زمان سلطنت احمدشاه قاجار بازمی‌گردد. این بنای ارزشمند از مساحتی بالغ بر ۱۶۰۰ متر مربع تشکیل شده و به نظر می‌رسد به‌دلیل نگاره‌هایی از چهار فصل سال و نیز نقاشی‌های انجام شده در آن، به این نام شهرت یافته است. این اثر تاریخی امروزه به موزه تغییر کاربری داده است.
بخش عمده تزیینات در این حمام را کاشی هفت رنگی، کاشی معرق و کاشی معقلی تشکیل می‌دهد که بسیار زیبا و هنرمندانه اجرا شده و دارای نقوش بسیار زیبای انسانی، حیوانی و گیاهی با کاشی‌های خشتی و قالبی و فتیله‌ای با نقوش گیاهی اسلیمی و ختایی و نقوش هندسی و گردان است. این نقوش شامل پیچک‌ها، گل و بوته و غنچه و برگ و برگچه است و نقوش انسانی مرکب از نقش سربازانی با پوشاک دوره قاجار است. رنگ‌های به کار رفته در کاشی‌ها بیشتر زرد، لاجوردی، فیروزه‌ای، سفید، سبز، خاکستری، قرمز و نارنجی است.
مقبره شاه غریب
در ۳۷ کیلومتری شهرستان اراک و در روستای انجدان این شهر، زیارتگاهی متعلق به میرزا عباس‌ابن عبدالسلام وجود دارد که در بین مردم اراک به شاه غریب شهرت یافته است. این مقبره از بناهای قرن ششم هجری قمری است و گفته میشود که متعلق به پیشوایان فرقه اسماعیلیه است و امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی شهرستان اراک محسوب میشود.
امامزاده ابراهیم
در ۴۵ کیلومتری شهرستان اراک و در روستای مشهدالکوبه از توابع این شهر، مقبره‌ای مقدس قرار دارد که در بین مردم از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است و به امامزاده ابراهیم شهرت یافته است. این عمارت مطهر، با توجه به کتیبه موجود که روی صندوق چوبی قرار دارد، از پیشینه‌ای به قدمت اوایل قرن ۱۲ هجری برخوردار بوده و معماری آن، به‌ویژه در گنبد اصلی و ضریح، زیبا و نفیس است. اهالی معتقدند که سه مرد و یک زن به نام‌های امامزاده جعفر با کنیه ابوحمزه و لقب عمران، امامزاده ابراهیم با کنیه ابوعبداللَّه و لقب علاءالدین، امامزاده عبدالصالح با کنیه ابوطالب و لقب عمادالدین و بیبى صفیه خاتون از نوادگان امام کاظم (ع) دفن شده‌اند.
روستای هزاوه
روستایی تاریخی و زیبا با جاذبه‌های طبیعی و آثار تاریخی ارزشمند و باستانی همچون تپه تاریخی هزش، مقبره امامزاده سید احمد که قدمت آن‌ها به‌ترتیب متعلق به قرن پنجم هجری و دوران حکومت ایلخانیان است، در نزدیکی شهرستان اراک قرار دارد که به روستای هزاوه شناخته میشود. این روستا در اکثر روزهای سال دارای آب‌وهوایی سرد است و همین امر سبب شده است که منازلی با دیوارهای ضخیم و از جنس خشت، چینه و گل در این روستا ساخته شود.
کلیسای مسروپ مقدس
کلیسای مسروپ مقدس، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری اراک است که در سال ۱۹۱۴ میلادی و به کمک ارامنه این شهرستان احداث شد. این مجموعه تاریخی شامل بخش‌های مختلفی مانند مدرسه مختص ارامنه، تالار اجتماعات، سکونتگاه کشیش و اقامتگاه سرایدار است که در محوطه حیاط قرار دارد.
مقبره شاه قلندر
در روستای انجدان و در ۳۷ کیلومتری شهرستان اراک، آرامگاهی تاریخی و متعلق به قرن هشتم هجری قمری وجود دارد که به مقبره شاه قلندر شهرت یافته است. این عمارت به‌شکل هندسی هشت‌ضلعی ساخته شده که گنبد آن نیز شانزده ضلعی است. در این بقعه می‌توان صندوقی که روی مزار قرار گرفته است را مشاهده کرد که در پیرامون آن آیاتی از قرآن از جمله آیت‌الکرسی، تاریخ ساخت صندوق و چند بیت شعر حکاکی شده است.
کاروان سرای شاه عباسی
کاروانسرایی قدیمی در روستای کاروان‌سرا و در ۳۵ کیلومتری شهرستان اراک قرار دارد که با توجه به معماری آن، چهار ایوانی بودن بنا و مصالح به کار رفته در آن، به نظر می‌رسد که متعلق به دوران حکومت صفویان باشد. متاسفانه این اثر تاریخی در حال تخریب و نابودی است.
برج شیشه (ارگ حکومتی اراک)
از دیگر عمارات تاریخی متعلق به دوران حکومت قاجاریه و سلطنت فتحعلی شاه، ارگ حکومتی شهر اراک است که به برج شیشه نیز شهرت دارد و در بافت قدیمی این شهرستان قرار گرفته است. ساختمانی که امروزه بخشی از منزل سپهدار و در حال ترمیم و بازسازی است و متاسفانه بخش اعظم آن از بین رفته است.
از دیگر مکان‌های دیدنی اراک می‌توان به منزل تاریخی حسن‌پور (موزه صنایع دستی)، پارک جنگلی شهید باهنر، بقعه پیر مراد، قلعه حاج وکیل (عمارت کلاه‌فرنگی)، خانه حاج حسین خاکباز (موزه مفاخر)، موزه جانورشناسی دانشگاه اراک، موزه سلطان آباد، بقعه هفتاد و دو تن، بقعه چهل دختران، بقعه سادات کرهرود و… اشاره کرد که شهرستان اراک را به یکی از گزینه‌های مناسب جهت گردشگری و مسافرت تبدیل کرده است
مجله اینترنتی خرید ناب تلاش خود را در جهت معرفی جاذبه های کمتر شناخته شده و دیده شده به کار برده است و امیدوار هستیم توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم.
