در دوران کودکی، دوست داشتیم قدم در داستان ها و انیمیشن ها بگذاریم و آن را زندگی کنیم و این رویا را همیشه در ذهن خود مرور می کردیم. اما با بزرگ ترشدن فهمیدیم که این اتفاق غیر ممکن است تا زمانی که با یکی از هفت روستای اعجاب انگیز دنیا که در ایران است آشنا شدیم.
این روستا که به سرزمین لی لی پوت ها مشهور است، ماخونیک نام دارد که برای آشنایی بیشتر با آن، مقاله امروز مجله اینترنتی خرید ناب را از دست ندهید.
ماخونیک، سرزمین لی لی پوت های ایران
ایران کشوری منحصر به فرد و اعجاب انگیز است که قبلا با غارهای شگفت انگیز ایران آشنا شدیم اما روستای ماخونیک هم دست کمی از آن ندارد.
ماخونیک، روستایی با زیباترین عجایب که در دهستان دُرُح بخش مرکزی شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی واقع شده است.
در برخی اسناد قدیمی که تاریخ نگارش آنها به ۳۰۰ سال قبل می‌رسد، نام روستا ماخونیک ذکر شده است که مرکب از دو جز ماد و خنیک است؛ ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل شده که یکی از معانی آن شهر و مملکت است و در مجموع به‌نام شهر ماخونیک است؛ درباره این روستا هیچ سابقه تاریخی مکتوبی وجود ندارد و فقط کلنل چارلز ادوار دبیت در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان در دوره ناصرالدین شاه به توصیف منطقه ماخونیک پرداخته است.
مردم روستای ماخونیک
اهالی این روستا مسلمان و سنی مذهب -حنفی- هستند و بر اساس آخرین سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد آنها به ۷۸۷ تن می رسد. همان گونه که پیش از این نیز گفتیم تبار مردم ماخونیک به افغانستان باز می گردد و به مانند بیشتر مردم این دیار به زبان فارسی و با لهجه ای خاص تکلم می کنند. شغل اصلی مردم روستا دامداری است و در کنار آن به صورت مختصر کار کشاورزی نیز انجام می دهند. بیشتر محصولات کشاورزی ماخونیک شامل گندم، سیر، جو، شلغم، چغندر و زردک می شود و مردم این منطقه به میزان محدودی گوجه فرنگی، پیاز و زعفران نیز کشت می کنند.
باغداری در این منطقه چندان رواج ندارد و تنها تعدادی درخت عناب، توت، انجیر، انار، سیب، انگور و بادام در نزدیکی جوی های آب و قنات روستا کاشت می شود. تعدادی از اهالی نیز در معادن سنگ نزدیک به ماخونیک مشغول به کار هستند و تعدادی دیگر نیز به دلیل خشکسالی و بیکاری، برای کار به شهرهای اطراف مراجعه می کنند.
در کنار اینها زنان روستا نیز پیشه قالیبافی را در پیش گرفته اند و اقتصاد خانواده را با هنر دست خود می چرخانند.
راه ها و قابلیت ماخونیک
در گذشته این روستا هیچ راه دسترسی نداشت و در سال های گذشته برای دسترسی به این روستا قسمتی از کوه را شکاف داده تا جاده ای برای روستا بسازند.
مهمترین قابلیت روستای ماخونیک بافت قدیم روستا است که در بافت قدیم خانه های محقر خشتی گلی بدون حیاط و ایوان و پنجره و کیپ تا کیپ هم ساخته شده اند که هنوز پس از گذشت سال ها بعضی از اهالی این روستا در این خانه ها زندگی می کنند.
خانه های ساکنین شهر لی لی پوتی
یکی از عمده نشانه های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است چرا که بافت مسکونی روستا در دامنه تپه و خانه ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شده اند، کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین تر است و دارای یک درب کوتاه از تنه درختان است باید برای رفتن به داخل خانه دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد واغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل می کنند.
ماخونیک و لی لی پوت های ایران
همان طور که در قسمت ابتدایی این مقاله ار سری مقالات مجله اینترنتی خرید ناب اشاره شد، ماخونیک به سرزمین لی لی پوتی های ایران شهرت دارد زیرا در این روستا سبک زندگی مردمش، معماری خانه ها، آداب و رسوم و باورهای عجیب و غریب و انزوای چندصد ساله اش آن را به یکی از هفت روستای شگفت انگیز جهان مبدل کرده است.
در روستای ماخونیک مردم تا ۳۰ تا ۴۰ سال پیش به ابتدایی ترین شکل ممکن و به دور از کوچک ترین تکنولوژی و با اعتقادات بسیار عجیب خود زندگی می کردند.
یکی از نقاط دیدنی روستای ماخونیک برج سنگی آن است که این برج در طبقات بالای روستا ساخته شده به طوری که به اطراف روستا اشراف داشته، از این برج جهت دیده بانی استفاده می کردند تا در صورت حمله احتمالی دشمن، به همه اهالی روستا اطلاع دهند.
کوچه های بافت قدیم روستای ماخونیک خیلی باریک است و تنها انسان به تنهایی می تواند از کوچه ها عبور کند و تا سال های قبل تنها منبع غذایی مردم این روستا شلغم و چغندری بوده که در اطراف روستا کاشت می شده و به شکل آب پز طبخ می کردند گاهی هم با آرد مخلوط و چیزی شبیه آش درست می کردند که در اصطلاح محلی به آن پختک می گویند.
زندگی در بستر آداب کهن
در روستای ماخونیک نه تنها نحوه زندگی که محل سکونت نیز ساده و ابتدایی است بلکه خانه های روستاییان نیز دارای شکل هندسی خاصی نیست و تمام امکانات زندگی دریک اتاق جای گرفته است.
آداب و رسوم ساکنان روستا از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازی ها همگی از گذشته های دور جریان داشته و اغلب آنها دست نخورده باقی مانده است.
روستای ماخونیک پیش از این به عنوان منطقه کوتوله ها مطرح شده بود چون اهالی کوتاه قد بوده و به زحمت قدشان از ۱.۴۰ تجاوز می کند، قد متوسط مردم این روستا می تواند ناشی از ازدواج فامیلی و نوع تغذیه آنها باشد.
طراحی لباس مردمان ماخونیک
طراحی لباس های زنان و مردان ماخونیکی در گذشته خیلی متفاوت بوده که امروز نیز بعضی اهالی روستا نوع لباس خاص خودشان را می پوشند اما نسل جدید در زمینه پوشیدن لباس تغییر فرهنگ داده اند.
جنس لباس اهالی روستای ماخونیک در گذشته از کرباس بوده است و از حدود ۲۰ سال قبل دیگر کرباس در این روستا بافت نخواهد شد و برای تهیه لباس به شهر مراجعه می کنند و هنوز عده ای از اهالی لباس هایی از جنس کرباس دارند که می پوشند.
کشت درخت عناب درخت در ماخونیک
در روستای ماخونیک غیر از درخت عناب درختی دیگری کشت نمی شود و در اطراف روستا باغچه های ریز و درشتی در گذشته ایجاد شده که در گذشته در آن ها محصولاتی چون گندم و جو، علوفه، و چغندر و شلغم نیز کاشت می کردند ولی در حال حاضر بیش تر سیر کاشت می شود.
شگفتیهای رسوم مردم ماخونیک
مردم ماخونیک تا ۵۰ سال پیش، چای نمی نوشیدند، شکار نمی کردند و اصلاً گوشت هم نمی خوردند و هنوز سیگار نمی کشند. مردم ماخونیک این قبیل کارها را گناه می دانستند، ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون می گفتند شیطان. آنها هرگز اجازه نمی دادند کودکان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند.
از ماخونیک تا مرز افغانستان در حدود نیم ساعت راه است و اهالی ماخونیک اصلیت افغانی دارند که در حدود سه چهار قرن پیش به این ناحیه آمده اند و اینجا را برای سکونت انتخاب کرده اند، ازدواج فامیلی میان کوتاه قدها و نوع تغذیه باعث شده که افراد روستای ماخونیک کوتاه قد باشند ولی چند سالی می شود که با تغییر وضعیت تغذیه اهالی و مصرف قرص و قطره آهن، نسل جدید بهتر شده اند.
بر طبق شواهد چنین بر می آید که ساکنان روستا در ابتدا دامدار و عشایر بوده اند و در دوره های بعد در منطقه ماخونیک و به ویژه در روستای ماخونیک سکونت گزیده اند، وجود سنگ نگاره ای در نزدیکی قنات ماخونیک که نقش های چوپانی و بسیار قدیمی بر روی آن نقش بسته نیز گواهی بر قدمت سکونت در ماخونیک است.
از آثار تاریخی ماخونیک می توان به سنگ سیاه (سنگ نگاره) ماخونیک، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر، منزل سرگردونی، نادر مرده اشاره کرد.
کلام پایانی
در حال حاضر گردشگران خارجی و داخلی زیادی از این روستا دیدن می‌کنند و این روستا از روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی به شمار می‌رود اما این بازدیدها قابل توجه نبوده و هنوز هم افرادی هستند که هیچ چیزی در مورد این روستای شگفت انگیز نمی دانند.
مجله اینترنتی خرید ناب از ساکنین و افرادی که دارای قد کوتاه هستند به خاطر به کار بردن کلماتی مانند کوتوله عذرخواهی می کند و هدف از بیان این کلمات صرفا وصف کوتاهی قامت این عزیزان است و مقصود توهین، تحقیر و یا اهانت نیست. ایام خوشی را برای همه شما دوستان آرزو می کنیم.
