تاریخچه مد از آغاز تا به امروز

از آنجا که مقوله پوشش و مد منحصر به انسان است، لذا از جمله مسائلی است که انسان همواره در زندگی خود با آن در ارتباط بوده است و به عنوان یک نیاز ضروری و جزء جدایی ناپذیر حیات انسانی، به آن نگریسته می‌ شود. لباس در زندگی روزمره انسانها نیز کارکردهای متنوعی داشته است. اولین کارکرد آن، پاسخگویی به نیاز فطری «خود استتاری» است. همچنین تأمین امنیت فردی از جهت محافظت بدن در شرایط متنوع جوی، از دیگر کارکردهای پوشاک است.

پوشش و بهره‌ گیری از لباس، به نیاز طبیعی خود آرایی انسان نیز پاسخ می‌دهد که تنوع الگوهای پوششی در میان افراد و نیز زیبایی‌ها و جذابیت‌ های به کار رفته در لباس‌ ها، مؤید این مسئله است. افراد با توجه به سلایق، انگیزه‌ ها و فرهنگ حاکم بر محیط، در انتخاب شکل، رنگ و جنس لباس مورد علاقه خود اعمال نظر می‌ کنند و با جلوه‌ گری از طریق آن، به حس خودآرایی و زیبایی دوستی درونشان پاسخ می‌دهند.

از سوی دیگر، علاوه بر موارد فوق، کارکردهای اجتماعی لباس نیز مطرح می‌ گردد. امروزه لباس هویت خاصی را از افراد و حتی جامعه نمایان می‌کند. الگوهای مختلف پوشش و مد ، ضمن ایجاد شخصیت و تبیین جایگاه فردی، بیانگر سنت‌ها، ارزش‌ها و نوع فرهنگ حاکم بر جوامع هستند.

مفهوم مد و تاریخچه آن

واژه مد (Fashion) واژه ایی فرانسوی است و در زبان فرانسه به معنی طرز، عادت، شیوه و سلیقه و باب روز آمده است. این واژه پس از جنگ جهانی اول، به دنبال نفوذ تمدن غرب وارد زبان فارسی شد.

مدها الگوهای فرهنگی ای هستند که توسط بخشی از جامعه، پذیرفته می شوند و دارای یک دوره‏ ى زمانی نسبتا کوتاه اند سپس فراموش می شوند. بنابراین، مدگرایی آن است که فرد، سبک لباس پوشیدن و طرز زندگی و رفتار خود را طبق آخرین الگوها تنظیم کند و به محض آن که الگوی جدیدی در جامعه رواج یافت، از آن یکی پیروی نماید.

معیار های مد و لباس از دیدگاه ایرانیان

فرهنگ ایرانی از جمله فرهنگ‌ هایی است که همواره در خود تنوع بسیار زیادی را درخصوص پوشاک گروه های مختلف اجتماعی پذیرفته است. این گوناگونی و تنوع، نه فقط در گروه های قومی یا مذهبی، بلکه در میان طبقات متعدد اجتماعی بر حسب جایگاه اقتصادی، سیاسی، جنسیتی و کارکردی خود در طی زمان به وفور دیده شده است.

اولین پوشاک‌ ها در فرهنگ ایران باستان، حالت اسطوره‌ ایی دارند؛ به گونه‌ای که فردوسی بر این باور است که کیومرث مبدع استفاده از خز حیوانات به عنوان لباس بوده است. بنابر این نقل، کیومرث پادشاه سلسله پیشدادیان معمولاً لباس پلنگ می‌ پوشیده است.

از نظر عمر خیام نیز، پیدایش اولین لباس‌ها با شاه هوشنگ بوده است، اما تابیدن و نساجی به دوران شاه طهمورث مربوط می‌ شود.

بنابر اسناد و سنگ نوشته‌ های به جا مانده از دوران باستان، در دوره‌ های مختلفی از تاریخ، ایرانیان پیشتاز پوشاک در جهان به شمار می رفته‌ اند. این پیشتازی هم مربوط به قبل از اسلام در ایران می‌شد و هم بعد از اسلام. تصاویر حکاکی شده بر روی سنگ‌ ها و آثار تاریخی به جا مانده از یونان، روم، چین و… نشان می‌دهد، که شاهزادگان و بزرگان آنان برای تفاخر خود، لباس‌ های ایرانی بر تن می‌ کرده اند.

همچنین در عصر صفویه، که ایران دوران شکوفایی را طی می‌ کرد، شواهدی موجود است که درباریان اروپایی در موطن خود لباس ایرانی به تن می‌ کردند. همه این شواهد نشانگر قوت و نفوذ فرهنگ ایرانی در ملل آن عصر بود. برعکس در زمان قاجار که ضعف و درماندگی فرهنگی کشور هویدا بود، باعث شد که نوع پوشش اروپائیان برای ایرانیان تفاخر باشد.

گستره‏ مد و زیبایی

گستره‏ مد به اندازه‏ ى گستره‏ زندگي انسان است و تمامي شئونات آن را در بر مي‌گيرد. به طور کلي هر کجا که پاي جنبه زيبا شناختي در ميان باشد، مد هم آنجا حضور دارد. عرصه پوشش، آرايش، محيط آرايي، مدل ماشين، مدل کيف، لوازم منزل،حتي ادبيات سياسي، شيوه احوال‌ پرسي، و خلاصه جنبه‌ هاي زيبا شناختي همه متاع‌ ها و کالاهاي دنيوي، گستره مد و مدگرايي هستند. اما با وجود آن که مد و مدگرايي کل گستره‏ زندگي را در بر مي‌گيرد، پوشاک و سبک و شيوه‏ ى آرايش، شاخص ترين کالاي مد شونده محسوب مي‌ شوند.

هرچند مد همواره در بين همه نسل‌ها و عصرها وجود داشته است، اما آهنگ رشد آن تا دوره معاصر بسيار کند بوده است. از طرف ديگر معمولاً مدها در بيشتر فرهنگ‌ ها ظهور پيدا کرده و امري اجتناب ناپذير‌ند. هيچ فرهنگي يافت نمي‌ شود که کلمه مد در آن نا آشنا باشد، لکن در فرهنگ‌هاي مختلف ظهور و بروز مد و مدگرايي نسبي و متفاوت است.